تخلفات گمرکی به عنوان پدیده‌ای رایج در تجارت بین‌المللی، همواره مورد توجه تجار، بازرگانان و نهادهای دولتی بوده است. قطعاً رعایت قوانین گمرکی نقشی حیاتی در ثبات اقتصادی، تجارت عادلانه و حفظ منابع درآمدی کشور ایفا می‌کند، از این رو در این مقاله از ایمن تجارت کارآمد، به مو شکافی چیستی و انواع تخلفات گمرکی خواهیم پرداخت تا شما را با اصول و قوانین داخلی و خارجی آشنا کنیم.
تخلف گمرکی چیست؟ چگونه رسیدگی می شود؟
هرگونه نقض یا تلاش برای نقض قوانین گمرکی، چه در زمینه امنیتی (ورود کالاهای ممنوعه) و چه در زمینه اقتصادی (عدم پرداخت حقوق گمرکی) مانند بیش اظهاری یا کم اظهاری ارزش و تعداد کالا، به عنوان تخلف گمرکی شناخته می‌شود. این تخلفات که گاهاً در زمینه اداری و اجرایی نیز رخ می‌دهند، به دو دسته کیفری و غیرکیفری تقسیم می‌شوند.
کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی به عنوان مرجعی قضائی و فنی، در صورت بروز اختلافات در امور گمرکی، با حضور کارشناسان از وزارتخانه‌های مختلف و اتاق‌های بازرگانی، به بررسی تخلفات می‌پردازد و مجازات‌های متناسب را تعیین می‌کند. اهمیت این کمیسیون در رسیدگی به تخلفات گمرکی، تضمین سلامت و نظم در تجارت بین‌المللی و حفظ منافع اقتصادی کشور است.
انواع تخلفات گمرکی در ایران
علاوه بر موارد زیر، تخلفات گمرکی دیگری نیز ممکن است رخ دهد که به طور خاص در قانون امور گمرکی و سایر قوانین و مقررات مربوطه ذکر شده‌اند اما شاید در اینجا به آنها اشاره ای نشده است!
در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر در مورد هر یک از تخلفات گمرکی، می‌توانید سوال خود را در بخش نظرات مطرح کنید؛ کارشناسان مجرب شرکت بازرگانی ایمن تجارت کارآمد آماده پاسخگویی به شما عزیزان هستند.
خب اگر بخواهیم به صورت تخصصی تر تخلفات گمرکی را زیر ذره بین ببریم، در کل تخلفات گمرکی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
دسته اول: تخلفات گمرکی عام
تخلفات گمرکی عام، به طور کلی شامل اقداماتی هستند که به طور غیر عمد و به دلیل عدم آگاهی یا سهل‌انگاری، در روند تشریفات گمرکی رخ می‌دهند. این تخلفات، در مقایسه با تخلفات گمرکی خاص، از درجه اهمیت کمتری برخوردارند و جرایم سبک‌تری نیز برای آنها در نظر گرفته می‌شود.
1- ارائه اظهارنامه مشکل دار
به طور کلی ارائه اظهارنامه به گمرک برای ورود یا خروج هرگونه کالا الزامی است. عدم ارائه اظهارنامه به منزله عدم اعلام وجود کالا به گمرک تلقی شده و می‌تواند منجر به ضبط کالا و جریمه نقدی شود.
- ارائه اظهارنامه ناقص: اظهارنامه باید شامل اطلاعات کامل و دقیقی در مورد نوع، مقدار، ارزش، کیفیت و سایر مشخصات کالا باشد. در صورت ناقص بودن اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه، گمرک می‌تواند تا زمان ارائه اطلاعات کامل، کالا را توقیف کند.
- ارائه اظهارنامه خلاف واقع: ارائه اطلاعات نادرست در مورد نوع، مقدار، ارزش، کیفیت و سایر مشخصات کالا در اظهارنامه، تخلف محسوب شده و می‌تواند منجر به ضبط کالا، جریمه نقدی و حتی مجازات حبس شود.
- اظهار ارزش خلاف واقع: یکی از رایج‌ترین تخلفات گمرکی، اظهار ارزش کمتر از ارزش واقعی کالا به منظور فرار از پرداخت حقوق گمرکی است. در صورت اثبات این تخلف، گمرک علاوه بر جریمه نقدی، به ماخذ تفاوت ارزش واقعی و ارزش اظهار شده، حقوق گمرکی مطالبه خواهد کرد.
- اظهار نوع و ماهیت خلاف واقع: اظهار نوع و ماهیت کالای غیرمجاز به عنوان کالای مجاز، از دیگر تخلفات گمرکی است که می‌تواند منجر به ضبط کالا و جریمه نقدی شود.
- اظهار مشخصات خلاف واقع: مانند اظهار کالای دست دوم به عنوان کالای نو، نیز تخلف محسوب شده و می‌تواند شامل جریمه نقدی شود.
2- عدم پرداخت حقوق گمرکی و عوارض
- عدم پرداخت کامل: عدم پرداخت کامل حقوق گمرکی و عوارض، منجر به مطالبه و جریمه دیرکرد خواهد شد.
- عدم پرداخت به موقع: در صورت عدم پرداخت به موقع حقوق گمرکی و عوارض، گمرک می‌تواند تا زمان پرداخت کامل، کالا را توقیف کند.
3- عدم رعایت مقررات ورود و خروج کالا
- عبور کالا از مسیرهای غیرمجاز: ورود یا خروج کالا از مسیرهای غیرمجاز، قاچاق محسوب شده و می‌تواند منجر به ضبط کالا و مجازات حبس شود.
- عدم رعایت تشریفات گمرکی: مانند عدم ارائه مجوزهای لازم، عدم حضور صاحب کالا یا نماینده قانونی وی در زمان تشریفات گمرکی، نیز تخلف محسوب شده و می‌تواند شامل جریمه نقدی شود.
4- عدم ارائه مجوزهای لازم
- عدم ارائه مجوز بهداشت: برای ورود کالاهای خوراکی و آشامیدنی، ارائه مجوز بهداشت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی الزامی است.
- عدم ارائه مجوز استاندارد: برای ورود برخی از کالاها، مانند لوازم برقی و الکترونیکی، ارائه مجوز استاندارد از سازمان ملی استاندارد ایران الزامی است.
- عدم ارائه سایر مجوزهای لازم: مانند مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ورود کتاب و نشریات.
دسته دوم: تخلفات گمرکی خاص
تخلفات گمرکی خاص، به طور کلی شامل اقداماتی هستند که به طور عمدی و با هدف فرار از پرداخت حقوق گمرکی، ورود یا خروج کالا به کشور را به طور غیرقانونی انجام می‌دهند. این تخلفات می‌توانند به اقتصاد کشور آسیب‌های جدی وارد کنند و به همین دلیل، با جرایم سنگین‌تری مانند ضبط کالا و مجازات حبس همراه هستند.
1- قاچاق کالا
قاچاق کالا، به ورود یا خروج کالا به کشور بدون تشریفات گمرکی اطلاق می‌شود. این تخلف به دو دسته کلی قاچاق ورودی و قاچاق خروجی تقسیم می‌شود:
- قاچاق ورودی: ورود کالا به کشور بدون عبور از مسیرهای قانونی و بدون پرداخت حقوق گمرکی و عوارض.
- قاچاق خروجی: خروج کالا از کشور بدون عبور از مسیرهای قانونی و بدون مجوزهای لازم.
قاچاق کالا، به دلیل عدم پرداخت حقوق گمرکی و عوارض، به طور مستقیم به بیت‌المال و اقتصاد کشور ضرر می‌رساند. علاوه بر این، قاچاق کالا می‌تواند به سلامت جامعه نیز آسیب برساند، زیرا بسیاری از کالاهای قاچاق مانند مواد مخدر، اقلام ضد فرهنگی و کالاهای غیر استاندارد، سلامت افراد را به خطر می‌اندازند.
جرایم قاچاق کالا
- ضبط کالا: کالای قاچاق، به نفع دولت ضبط می‌شود.
- جریمه نقدی: جریمه نقدی قاچاق کالا، بر اساس ارزش کالای قاچاق و نوع تخلف تعیین می‌شود.
- مجازات حبس: در برخی موارد خاص مانند قاچاق مواد مخدر، علاوه بر ضبط کالا و جریمه نقدی، مجازات حبس نیز در نظر گرفته می‌شود.
2. صادرات و واردات کالاهای ممنوعه
برخی از کالاها به دلیل حفظ امنیت ملی، سلامت جامعه، یا حمایت از تولید داخلی، ممنوع‌الورود یا ممنوع‌الخروج هستند. صادرات و واردات این کالاها، تخلف محسوب شده و شامل جریمه نقدی و ضبط کالا می‌شود.
کالاهای ممنوعه ورودی:
- مواد مخدر، اسلحه و مهمات، مواد منفجره، اقلام ضد فرهنگی، اقلامی که به لحاظ بهداشتی و قرنطینه‌ای برای کشور مضر باشند.
- کالاهایی که به موجب قانون، ورود آنها به کشور ممنوع اعلام شده باشد.
کالاهای ممنوعه خروجی:
- مواد اولیه و محصولات استراتژیک، آثار باستانی، اشیاء عتیقه، اسناد و مدارک ملی، حیوانات در حال انقراض.
- کالاهایی که به موجب قانون، خروج آنها از کشور ممنوع اعلام شده باشد.
3. تغییر علامت تجاری کالا
تغییر علامت تجاری کالا بدون مجوز و به منظور تقلب و فریب مشتریان، تخلف محسوب شده و شامل جریمه نقدی و ضبط کالا می‌شود.
4. تغییر ماهیت و تعرفه گمرکی کالا
تغییر ماهیت کالا یا تعرفه گمرکی آن به منظور فرار از پرداخت حقوق گمرکی، تخلف محسوب شده و شامل جریمه نقدی و ضبط کالا می‌شود.
5. سوء استفاده از معافیت‌های گمرکی
استفاده از معافیت‌های گمرکی برای مصارف غیر مجاز یا با ارائه اسناد و مدارک جعلی، تخلف محسوب شده و شامل جریمه نقدی و ضبط کالا می‌شود.
مجازات‌های سنگین در انتظار متخلفان
قانون‌گذار با هدف جلوگیری از تخلفات گمرکی، تمهیداتی برای شناسایی، پیشگیری و مجازات متخلفان در نظر گرفته است. مجازات‌های سنگینی مانند جریمه‌های نقدی، توقیف کالا و حتی محرومیت از فعالیت‌های تجاری، در انتظار کسانی است که قوانین گمرکی را زیر پا می‌گذارند.
عواقب ناگوار تخلفات گمرکی، فراتر از جریمه‌های نقدی و توقیف کالا است! این تخلفات می‌توانند به قطع دسترسی به بازارهای بین‌المللی، لطمه به اعتبار و سابقه تجاری، و در نهایت، ضرر و زیان‌های مالی سنگین منجر شوند، از این رو بایستی خود شخص یا تیم حقوقی هر تاجری به قوانین واقف باشند.
بهترین راهنمای شما در مسیر صادرات و واردات
ترخیص کالا از گمرک، گامی چالش‌برانگیز در فرآیند واردات و صادرات است که نیازمند تسلط بر مقررات و رویه‌های گمرکی، تجربه و تخصص کافی است. شرکت بازرگانی ایمن تجارت کارآمد با اتکا به سابقه درخشان خود در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی، واردات و ترخیص کالا از گمرکات مختلف کشور، این مسیر پیچیده را برای شما هموار می‌سازد. برای دریافت مشاوره رایگان با شماره 02191494745 تماس بگیرید.
سوالات متداول
تعریف جهانی تخلف گمرکی چیست و چه عواقبی دارد؟
سازمان جهانی گمرک، هرگونه نقض یا تلاش برای نقض قوانین گمرکی را تخلف می‌داند. این تخلفات شامل طیف وسیعی از موارد از جمله قاچاق کالا، عدم پرداخت حقوق گمرکی، ارائه اطلاعات نادرست در اظهارنامه گمرکی و عدم رعایت مقررات امنیتی و فنی می‌شود.
تخلفات گمرکی می‌تواند عواقب ناگوار و جبران‌ناپذیری برای متخلفان، همچون جریمه‌های نقدی سنگین، توقیف کالا، محرومیت از فعالیت‌های تجاری و حتی مجازات‌های حبس به دنبال داشته باشد.
راهکارهای پیشگیری از تخلفات گمرکی کدامند؟
آشنایی با جدیدترین قوانین و مقررات گمرکی، استفاده از خدمات شرکت‌های معتبر و متخصص در امور گمرکی و تعهد به تجارت شفاف و قانون‌مدار، از جمله راهکارهای پیشگیری از تخلفات گمرکی به شمار می‌آید.
نقش گمرک ایران در مقابله با تخلفات گمرکی چیست؟
گمرک جمهوری اسلامی ایران به عنوان متولی اصلی تجارت خارجی، وظایف مهمی در زمینه مبارزه با تخلفات گمرکی بر عهده دارد. این وظایف شامل نظارت دقیق بر ورود و خروج کالا، رصد و شناسایی متخلفان، اعمال مجازات‌های قانونی و تعامل با سایر نهادهای ذیربط می‌شود.
بیشترین تخلفات گمرکی در ایران مربوط به چه می شود؟
- عدم ارائه اسناد و مدارک لازم: مانند گواهی مبدا، فاکتور خرید و بیمه نامه.
- عدم تطابق اسناد و مدارک با کالای اظهاری: مانند عدم تطابق تعداد یا نوع کالا.
- استفاده از اسناد و مدارک جعلی: مانند ارائه فاکتور خرید تقلبی.
- عدم حضور صاحب کالا یا نماینده قانونی وی در زمان ترخیص: در مواردی که نیاز به حضور ایشان باشد.
- عدم رعایت مقررات بهداشتی و قرنطینه‌ای: برای کالاهای خاص مانند مواد غذایی و حیوانات زنده.
- عدم رعایت مقررات حمل و نقل کالا: مانند عدم استفاده از وسایل نقلیه مناسب.
- تخلفات مربوط به ترانزیت کالا: مانند عدم خروج کالا از کشور در مهلت مقرر.
- تخلفات مربوط به صادرات و واردات موقت کالا: مانند عدم بازگشت کالا به کشور در موعد مقرر.
- تخلفات مربوط به مناطق آزاد تجاری و صنعتی: مانند عدم رعایت مقررات مربوط به ورود و خروج کالا.
- تخلفات مربوط به فعالیت‌های تجاری غیر مجاز: مانند قاچاق ارز.
هزینه های گمرکی وجوهی هستند که جهت بعضی از خدمات گمرکی مثل تخلیه ، بارگیری یا باربری ، صفافی یا مشاهده بیشتر
در دنیای تجارت امروز، صادرات و واردات کالا نقشی حیاتی در رونق اقتصادی ایفا می‌کند. در این میان، کیفیت و مشاهده بیشتر
یکی از بیشترین محصولات و کالاهای وارداتی به ایران مواد شیمیایی هستند. مواد شیمیایی به دلیل کاربردهای گوناگون در تولید مشاهده بیشتر
