در دنیای پرتلاطم تجارت بین‌الملل، علی الخصوص اگر یک تاجر ایرانی باشید، عبور از پیچ و خم‌های گمرکی همواره چالشی برای فعالان اقتصادی بوده است!
در این میان، پته گمرکی به عنوان ابزاری کارآمد، راهی آسان و سریع برای ترخیص کالا ارائه می‌دهد. اما پته گمرکی دقیقاً چیست و چه کاربردهایی دارد؟ در این مقاله از ایمن تجارت کارآمد به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
پته گمرکی چیست و برای چه چیزی صادر می شود؟
پته گمرکی (Customs Permit): مجوزی برای خروج کالا از گمرک بدون نیاز به ثبت سفارش است که مزایای متعددی از جمله سرعت و سهولت در انجام مراحل را به همراه دارد.
مزیت بارز پته گمرکی، سرعت چشمگیر آن در فرآیند ترخیص کالا است! به طوری که پس از دریافت قبض انبار و انجام اقدامات لازم برای صدور پته (شامل اخذ مجوزهای مورد نیاز و طی تشریفات گمرکی)، کالا ظرف چند ساعت از گمرک ترخیص و به مشتری تحویل داده می‌شود.
این نوع ترخیص کالا برای دو دسته کالای مسافری و غیرتجاری قابل استفاده است:
کالای مسافری:
هر مسافر در هر سفر می‌تواند تا سقف 800 یورو کالای مسافری به همراه داشته باشد که شامل لوازم شخصی، سوغاتی و هدیه می‌شود. در طول سال، مجموع ارزش کالای مسافری هر مسافر نمی‌تواند از 1000 یورو بیشتر باشد. برای ترخیص این نوع کالاها به گمرک، ارائه پته گمرکی الزامی است.
کالای غیرتجاری:
شامل کالاهایی می‌شود که برای مصارف تولیدی، آموزشی، پژوهشی و… به کشور وارد می‌شوند. حداکثر ارزش این نوع کالاها 1000 دلار و حداکثر وزن آنها 500 کیلوگرم است. ترخیص کالای غیرتجاری با پته گمرکی، نیاز به کارت بازرگانی و اظهارنامه گمرکی را از بین می‌برد و به این ترتیب، فرآیند ترخیص به طور قابل توجهی ساده‌تر و سریع‌تر می‌شود.
تفاوت برگه سبز گمرکی با پته گمرکی
در نظام گمرکی ایران، دو نوع سند مجزا برای ترخیص کالا وجود دارد: برگه سبز گمرکی و پته گمرکی. هر کدام از این اسناد برای نوع خاصی از کالاها و با شرایطی خاص صادر می‌شوند.
برگه سبز گمرکی مجوزی است که برای ورود کالاهای تجاری به کشور به تجار اعطا می‌شود. این مجوز به منزله تائید گمرک برای ورود قانونی کالا و پرداخت عوارض و حقوق گمرکی مربوطه است.
پته گمرکی اما مجوزی برای ورود و خروج کالاهای غیرتجاری به کشور است. این نوع کالاها شامل نمونه‌های ارسالی، هدایا، کالاهای امانی و کالاهای مورد استفاده در موسسات تحقیقاتی و تولیدی می‌شود.
تفاوت اصلی بین برگه سبز و پته گمرکی در نیاز به ثبت سفارش و تنظیم اظهارنامه گمرکی است. برای ترخیص کالا با برگه سبز، ارائه اظهارنامه گمرکی، بارنامه و فاکتور الزامی است. در حالی که برای ترخیص کالا با پته گمرکی، نیازی به ثبت سفارش و تنظیم اظهارنامه نیست.
محاسبه هزینه‌های دریافت پته گمرکی
دریافت پته گمرکی با پرداخت هزینه‌هایی همراه است که آگاهی از این هزینه‌ها و نحوه محاسبه آنها، برای برنامه‌ریزی دقیق و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی ضروری می باشد.
هزینه‌های اخذ پته گمرکی به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
حقوق گمرکی
این هزینه بر اساس ارزش گمرکی کالا و نرخ تعرفه گمرکی تعیین می‌شود. نرخ تعرفه گمرکی برای هر کالا متفاوت است و در جدول تعرفه گمرکی قابل مشاهده می باشد. برای محاسبه دقیق حقوق گمرکی، باید ارزش گمرکی کالا را با نرخ تعرفه گمرکی مربوطه ضرب کنید.
مالیات بر ارزش افزوده
این هزینه بر اساس ارزش افزوده کالا و نرخ مالیات بر ارزش افزوده محاسبه می‌شود. یعنی ارزش افزوده مساوی است با ارزش گمرکی + حقوق گمرکی + سایر عوارض و حق السکوک.
باید بدانید که نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای همه کالاها یکسان است و در حال حاضر 9 درصد می باشد. برای محاسبه دقیق مالیات بر ارزش افزوده، باید ارزش افزوده کالا را در نرخ مالیات بر ارزش افزوده ضرب کنید.
عوارض
این هزینه بر اساس نوع کالا و مقصد واردات یا صادرات تعیین می‌شود. عوارض شامل هزینه‌هایی مانند عوارض بندری، حمایت از تولید داخلی، حمایت از صنایع دستی، پشتیبانی از توسعه صادرات و… است.
باید بدانید که نرخ عوارض برای هر کالا متفاوت است و در جدول تعرفه گمرکی که به صورت سالانه توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود، قابل مشاهده است. برای محاسبه دقیق عوارض، باید نوع کالا و مقصد واردات یا صادرات را مشخص کرده و سپس از طریق کد تعرفه گمرکی موجود در جدول، تعرفه آن را پیدا کنید.
محاسبه هزینه‌های دریافت پته گمرکی برای یک لپ‌تاپ
فرض کنید قصد دارید یک لپ‌تاپ با ارزش CIF (شامل قیمت کالا، کرایه حمل و بیمه) 1000 دلار آمریکا را از کشور چین و به طریق گمرک جمهوری اسلامی ایران وارد کنید.
محاسبه حقوق گمرکی: با فرض اینکه نرخ تعرفه گمرکی برای لپ‌تاپ 10% است.
- حقوق گمرکی = ارزش CIF * نرخ تعرفه گمرکی
- حقوق گمرکی = 1000 دلار * 10% = 100 دلار
محاسبه مالیات بر ارزش افزوده:
- ارزش افزوده = ارزش CIF + حقوق گمرکی
- ارزش افزوده = 1000 دلار + 100 دلار = 1100 دلار
- نرخ مالیات بر ارزش افزوده 9% است.
- مالیات بر ارزش افزوده = ارزش افزوده * نرخ مالیات بر ارزش افزوده
- مالیات بر ارزش افزوده = 1100 دلار * 9% = 99 دلار
محاسبه عوارض: فرض کنید لپ‌تاپ از کشور چین وارد می‌شود و عوارض بندری برای لپ‌تاپ‌های وارداتی از چین 4% است.
- عوارض = ارزش CIF * نرخ عوارض بندری
- عوارض = 1000 دلار * 4% = 40 دلار
جمع کل هزینه‌ها:
- جمع کل هزینه‌ها = حقوق گمرکی + مالیات بر ارزش افزوده + عوارض
- جمع کل هزینه‌ها = 100 دلار + 99 دلار + 40 دلار = 239 دلار
به یاد داشته باشید که این فقط یک مثال است و هزینه‌های واقعی ممکن است متفاوت باشد. ممکن است هزینه‌های دیگری مانند هزینه‌های انبارداری، آزمایش و کارشناسی نیز به این مبالغ اضافه شود. برای محاسبه دقیق‌تر هزینه‌ها، می‌توانید از سامانه محاسبه آنلاین حقوق گمرکی گمرک جمهوری اسلامی ایران استفاده کنید.
انواع کالاهای مشمول معافیت از پته گمرکی
پته گمرکی به عنوان ابزاری کارآمد برای ترخیص سریع و آسان کالاهای غیر تجاری از گمرک شناخته می‌شود. با این وجود، برخی از کالاها به دلیل ماهیت موقت و شرایط خاص، نیازی به پته گمرکی برای ورود یا خروج از کشور ندارند.
کالای موقت به کالایی اطلاق می‌شود که برای مدت زمان محدودی به کشور وارد یا از کشور خارج می‌شود و هدف از ورود یا خروج آن تجارت یا کسب سود نیست!
مدت زمان مجاز برای ماندگاری کالای موقت در کشور محدود است و در صورت عدم خروج به موقع، مشمول جریمه خواهد شد. ارائه مدارک و مستندات مورد نیاز برای ترخیص این نوع کالاها و رعایت قوانین و مقررات گمرکی در خصوص آنها الزامی است.
چه کالاهایی نیاز به پته گمرکی ندارند؟
- نمونه‌های تجاری: نمونه‌هایی از کالا که برای بازاریابی و معرفی به کشور وارد می‌شوند.
- کالاهای نمایشگاهی: کالاهایی که برای نمایش در نمایشگاه‌های بین‌المللی به کشور وارد یا از کشور خارج می‌شوند.
- کالاهای تعمیری: کالاهایی که برای تعمیر به خارج از کشور فرستاده می‌شوند و پس از تعمیر به کشور باز می‌گردند.
- کالاهای امانی: کالاهایی که به طور موقت برای استفاده به کشور وارد می‌شوند و پس از اتمام دوره استفاده به کشور مبدا بازگردانده می‌شوند.
- کالاهای مسافرتی: کالاهایی که مسافران به همراه خود به کشور وارد یا از کشور خارج می‌کنند.
آموزش گام به گام مراحل ترخیص کالا با پته گمرکی
تشریفات گمرکی پته نسبت به ترخیص کالای تجاری ساده‌تر است و شامل مراحلی همچون ارائه اظهارنامه گمرکی، پرداخت عوارض و حقوق گمرکی، کنترل و بررسی کالا توسط ماموران گمرک و دریافت مجوز خروج کالا می شود.
اولین قدم برای ترخیص کالا با پته گمرکی، ثبت نام در سامانه جامع امور گمرکی به نشانی https://epl.irica.gov.ir/ است. در این سامانه می‌توانید کد کاربری و رمز عبور دریافت کنید.
پس از ورود به سامانه، باید اظهارنامه گمرکی که شامل مشخصات کامل کالا، ارزش و تعداد آن است را به طور دقیق و صحیح تکمیل نمایید.
مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا با پته گمرکی شامل اسناد مالکیت کالا، فاکتور خرید، بیمه‌نامه و مجوزهای لازم (در صورت نیاز) می شود. باید نسخه اسکن شده این مدارک را در سامانه جامع امور گمرکی بارگذاری کنید. پس از تکمیل اظهارنامه و بارگذاری مدارک، عوارض و حقوق گمرکی کالا محاسبه می‌شود.
شما می‌توانید با استفاده از درگاه‌های پرداخت الکترونیکی، نسبت به پرداخت این هزینه‌ها اقدام کرده و پس از انجام مراحل فوق و تأیید نهایی توسط گمرک، مجوز خروج کالا را دریافت نمایید. در انتها با ارائه این مجوز به انبار گمرک، می‌توانید کالای خود را تحویل بگیرید.
چالش‌های پیش روی ترخیص کالا با پته گمرکی
فرایند دریافت پته گمرکی، گرچه به عنوان روشی سریع و آسان برای ترخیص کالا شناخته می‌شود اما ممکن است با چالش‌ها و مشکلاتی روبرو شود که آگاهی از آنها برای فعالان اقتصادی و تجار جزو واجبات است! این مشکلات را می‌توان در سه دسته کلی فنی، قانونی و اداری طبقه‌بندی کرد.
مشکلات فنی
نقص فنی در سامانه جامع گمرک، مانع از ثبت اطلاعات کالا، پرداخت الکترونیکی و پیگیری وضعیت پته گمرکی می‌شود. این امر می‌تواند به تاخیر در ترخیص کالا و ضرر و زیان برای صاحب کالا منجر شود.
گاه سامانه گمرک در پذیرش اطلاعات و مدارک ارسالی با مشکلاتی مواجه می‌شود که روند دریافت پته را با کندی و چالش روبرو می‌کند. نقص در سامانه گمرک ممکن است امکان استعلام و پیگیری وضعیت پته را از طرف صاحب کالا یا ترخیص‌کار سلب کند و ابهاماتی را در روند ترخیص ایجاد کند.
مشکلات قانونی
برخی کالاها به دلیل قوانین و مقررات خاص، مشمول محدودیت یا منع ورود یا صادرات هستند و امکان دریافت پته گمرکی برای آنها وجود ندارد. عدم آگاهی از این قوانین می‌تواند به بروز مشکل در مراحل ترخیص و توقیف کالا توسط گمرک منجر شود.
همچنین برخی کالاها مشمول مالیات و عوارض خاص و گاه سنگینی هستند که پرداخت آنها می‌تواند فرایند ترخیص را با دشواری و افزایش هزینه روبرو کند. عدم اطلاع دقیق از تعرفه‌ها و قوانین مربوطه، می‌تواند به ضرر و زیان صاحب کالا منجر شود.
مشکلات اداری
سهو یا خطای کارشناسان گمرک در ثبت اطلاعات کالا یا صدور پته گمرکی، می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در مراحل بعدی ترخیص و حتی توقیف کالا شود.
گاه صدور پته گمرکی توسط کارشناسان گمرک با تاخیر مواجه می‌شود که این امر به طولانی شدن فرایند ترخیص و ضرر و زیان صاحب کالا می‌انجامد. متاسفانه در برخی موارد، شاهد سوءاستفاده و رشوه‌خواهی توسط برخی کارشناسان گمرک در فرایند صدور پته گمرکی هستیم که این امر به فساد و اخلال در روند قانونی ترخیص کالا منجر می‌شود.
نتیجه گیری
در این مقاله، به بررسی مفهوم پته گمرکی، کاربردهای آن و مراحل دریافت آن پرداختیم. اگر بخواهیم این موضوع را به طور خلاصه جمع بندی کنیم، باید بگوییم که برای دریافت پته گمرکی، ارائه مدارکی نظیر اسناد مالکیت کالا، فاکتور خرید، گواهی مبدا، بیمه نامه و مجوزهای قانونی مرتبط الزامی است. همچنین متقاضیان باید هزینه های مربوط به صدور پته گمرکی، حقوق گمرکی، مالیات و عوارض را نیز پرداخت کنند.
خوب است بدانید که در فرآیند دریافت پته گمرکی، ممکن است متقاضیان با مشکلاتی نظیر مشکلات فنی سامانه جامع گمرک، نقص یا عدم تطابق مدارک، بروکراسی اداری و پیچیدگی قوانین گمرکی مواجه شوند. از این رو ما همیشه توصیه می کنیم که در طول این فرآیند از متخصصان مجرب و آگاه حتما کمک بگیرید.
شرکت بازرگانی ایمن تجارت کارآمد با سابقه درخشان و ارائه خدمات متمایز به مشتریان، بهترین انتخاب جهت گرفتن مشاوره در زمینه صادرات و واردات هر نوع کالا می باشد. جهت دریافت مشاوره رایگان می توانید با شماره 02191494745 تماس بگیرید.
