اختلافات گمرکی پس از ترخیص کالا

اختلافات گمرکی ای که پس از ترخیص کالا از گمرک به وجود می آید

معمولا هنگامی اجازه ترخیص کالا از گمرک داده می شود که برای گمرک مسلم بشود ایرادی از لحاظ میزان پرداختی به گمرک به وسیله صاحب کالا ، یا انطباق با مقررات عمومی صادرات و واردات و به طور کلی هر نوع الزام قانونی وجود ندارد . به عبارت دیگر صدور سند ترخیص ، اجازه خروج کالا از نظارت گمرک به منزله تسویه تمام تعهدات صاحب کالا راجع به اظهارنامه گمرکی و اموری است که گمرک قانونا عهده دار آن است .

با این حال به این دلیل که ممکن است کالا در مسیر سبز به خاطر تسریع در انجام تشریفات گمرکی قرار بگیرد ، یا اشتباهی هنگام ترخیص مشخص بشود که به موجب آن وجوه کمتری پرداخت و دریافت بشود ، مرور زمان پیش بینی می شود که در آن مهلت هم گمرک و هم صاحب کالا باید نسبت به اصلاح اقدام کنند که گمرک یا صاحب کالا درخواست مطالبه یا استرداد وجوه را می کنند .

مرور زمان

مهلتی که برای استرداد یا مطالبات از طرفین پیش بینی می شود، همان طور که اشاره شد (مرور زمان ) نامیده می شود . نکات مهم درباره (مرور زمان) به شرح زیر است :

مبدا مرور زمان

انقطاع مرور زمان

تعلیق مرور زمان

اسقاط مرور زمان

مبدا مرور زمان :

تاریخ روزی است که پروانه گمرک به امضای رئیس یا قائم مقام گمرک محل  تسلیم اظهارنامه می رسد.

تاریخ و محل مهر و امضا در ذیل پروانه های گمرکی درج شده و همواره برای اطمینان از مبدا مرور زمان به این قسمت از پروانه ها گمرکی مراجعه می کنیم .

اگر علاوه بر پروانه ای که به هر حال برای کالا صادر می شود ، ممکن است وجوه دیگری که در ادامه تشریفات گمرکی و حتی امضای پروانه اخذ گردیده و برای آن (قبض در آمد) یا (قبض سپرده) صادر گردیده و تاریخ آن بعد از تاریخ پروانه باشد، در این صورت تاریخ0 جدید (موخر) مبدا مرور زمان قرار می گیرد .

در مورد اختلافات از همین نوع (بعد از ترخیص کالا از گمرک) که راجع به نوع کالا توام با اسناد نادرست بوده باشد، مرور زمان هم از لحاظ مهلت متفاوت خواهد بود و هم مبدا آن تاریخ صدور سند نخواهد بود، بلکه تاریخ خروج کالا از گمرک است .

در مورد اختلافات از همین نوع (بعد از ترخیص کالا از گمرک) که راجع به نوع کالا توام با اسناد نادرست بوده باشد، مرور زمان هم از لحاظ مهلت متفاوت خواهد بود و هم مبدا آن تاریخ صدور سند نخواهد بود ، بلکه تاریخ خروج کالا از گمرک است .

انقطاع مرور زمان

یعنی کاری می کنیم که مرور زمان جاری نشود ، به عبارت دیگر با این اقدام ، تا رسیدن به نتیجه نهایی ، به اصطلاح در دعوی باز است و هر چند ماه یا سال هم که بگذرد ، پروانه باز و مورد رسیدگی قرار می گیرد .

در گمرک کافی است در مهلتی که به عنوان (مرور زمان) در نظر گرفته شده ، هر یک از طرفین (صاحب کالا یا گمرک) از یکدیگر به طور کتبی مبلغ مورد درخواست خود را با ذکر شماره و مشخصات پرونده ( شماره اظهارنامه ، شماره پروانه ، نام گمرک محل و موضوع و مبلغ) مطالبه یا برای استرداد طرح نمایید .

باید توجه کنیم که مطالبه یا درخواست استردادی قاطع مرور زمان است که دارای چند شرط زیر باشد :

در مهلت مرور زمان به عمل آمده باشد

راجع به یک سند باشد و لاغیر

شماره کوتاژ اظهارنامه و شماره پروانه در آن ذکر شده باشد.

نام گمرکی که مبدا اختلاف است و اظهارنامه یا پروانه در آنجا صادر شده حتما درج گردد .

مبلغ با قید عدد و حروف ذکر شود .

در مورد رساندن این تقاضا به هر یک از طرفین به ترتیب:

صاحب کالا می تواند با تحویل درخواست و ارسال از طریق پست سفارشی (پست پیشتاز و نظایر آن) یا با تحویل درخواست به گمرک مربوطه یا در صورت عدم دسترسی ، تحویل به بازرسی گمرک ایران  و اخذ رسید ، مطمئن شود که اقدام خود را به موقع انجام داده است .

گمرک از طریق ابلاغ (طبق آئین دادرسی مدنی) این کار را انجام می دهد .

تعلیق مرور زمان

بدین معناست که یک یا چند روز یا چند ماه از مهلت مرور زمان شمرده نشود . این کار طبق قانون مخدنی در بعضی موارد صورت می گیرد ، ولی در گمرک محلی برای قبول تعلیق مرور زمان به هر بهانه که باشد ، وجود ندارد . به عبارت دیگر مرور زمان در گمرک مشمول تعلیق نخواهد شد .

اسقاط مرور زمان

یعنی صرف نظر کردن مدعی علیه ( کسی که مورد خطاب طرف دیگر دعوی در مبحث مطالبه یا استرداد قرار می گیرد ) از حق ایراد مرور زمان .

به این نکته توجه داشته باشید که صاحب کالا همواره حق استفاده از اسقاط مرور زمان به نفع گمرک را دارد ، ولی نماینده قانونی او به شرط تصریح این حق در وکالت نامه ، به استفاده از آن مجاز است .

از طرف دیگر به هیچ وجه اشخاصی که عهده دار وصول بیت المال هستند ، از جمله گمرک ، حق استفاده از اسقاط مرور زمان را ندارند.

 شروع کننده مکاتبات

گمرک:

پس از ترخیص کالا ممکن است به ترتیب از سوی واحد بازرسی در  گمرک محل ترخیص کالا یا اداره بازبینی در گمرک ایران که کار بررسی و رسیدگی دوباره به اظهارنامه و اسناد پیوست را به صورت نمونه گیری انجام می دهند ، مواردی کشف می شود که به موجب آن ما به التفاوتی از بابت حقوق ورودی و آنچه گمرک مسئول وصول آن ها بوده ، مطالبه شود. در این صورت با اینکه کالا قبلا مرخص شده ، باید با رعایت همان نکاتی که در رابطه با قطع مرور زمان گفته شد ، عمل شضود ، حال چه اقدام از سوی اداره گمرک ترخیص کننده کالا باشد یا اداره بازبینی گمرک ایران .

صاحب کالا :

صاحب کالا نیز پس از ترخیص اقدام به بازبینی می کند و اگر مواردی برای استرداد وجود داشته باشد، با رعایت ضوابط مربوط به قطع مرور زمان اقدام می کند .

اقدامات هر یک از طرفین لزوما به پرداخت یا بازپرداخت از سوی آن ها منجر نخواهد شد . چه بسا لازم باشد بار دیگر موضوع در واحدهای مرتبط با نوع اختلاف مثل دفتر ارزش گمرک ایران ، دفتر تعرفه ، دفتر واردات و صادرات مطرح و مورد بررسی قرار بگیرد . بدیهی است در پایان این اقدامات باز هم ممکن است کار به داوری ، یعنی ارجاع به کمیسیون های حل اختلافات گمرکی و تجدید نظر گمرک برسد . در هر حال نتیجه و نظر نهایی همان آرای قطعی این کمیسیونم هاست ، مگر اینکه طرفین در مراحل اولیه به نتایج به دست آمده رضایت دهند .